ไม้ไผ่ (Bamboo) เป็นไม้ประจำวิถีชีวิตอยู่คู่คนไทยมานาน เมื่อชุมชนไปตั้งถิ่นฐานอยู่ที่ใดจะปลูกไม้ไผ่ไว้เป็นรั้วของหมู่บ้าน ต่อมาเมื่อชุมชนขยายใหญ่ขึ้นจะปลูกไผ่ไว้ริมทางหรือริมรั้วบ้านเพื่อใช้สอยเป็นที่อยู่อาศัย ฯล ใช้เป็นอาหาร ไม้ไผ่เป็นไม้โตเร็ว และสามารถใช้ประโยชน์ได้ทุกส่วน เช่น หน่อไผ่ (หน่อไม้)สามารถนำมาประกอบอาหารได้หลายชนิด อาทิ อุหน่อไม้ หมก ซุปหน่อไม้ ซึ่งเป็นอาหารยอดนิยมของคนไทย เมื่อไผ่มีอายุได้ประมาณ 1 ปี สามารถตัดมาทำข้าวหลามได้ เพราะเยื้อไผ่กำลังดีมีประโยชน์
เมื่อไม้ไผ่อายุได้ 2 ปี ก็สามารถนำมาจักสานเป็นเครื่องใช้ในการจับสัตว์น้ำ ประเภท ลอบ ไซ ฯลฯ เมื่อไผ่มีอายุมากขึ้นก็สามารถนำมาทำประโยชน์อย่างอื่น ๆ ได้ตั้งแต่ทำรั้วบ้าน พื้นบ้าน เรียกอีกอย่างว่
า ฟาก (ฟาก หมายถึง การนำไม้ไผ่มาเจาะเอาปล้องออก แล้วตีแผ่ออกใช้ปูเป็นพื้นบ้าน แทนกระดาน เรียกว่า ฟาก) ฝาบ้าน ทำเล้าไก่ เล้าหมู ทำร้านให้ต้นบวบ แตง เป็นต้น ปัจจุบันสามารถหาไม้ไผ่ได้บ้างตามชนบท และ home stay เพราะนิยมนำไม้ไผ่ไปทำพื้นบ้านฝาบ้าน เนื่องจากราคาถูกหาได้ง่าย และที่สำคัญข้อดีของพื้นบ้านฝาบ้านชนิดนี้คือจะโปร่ง ลมสามารถพัดผ่านได้ตลอด ทำให้เย็นสบายทั้งในฤดูร้อนและฝน แต่อาจจะไม่ดีนักในหน้าหนาวเพราะกันลมไม่ได้ และเวลาเดินเรือนที่ปูด้วยฟาก จะต้องค่อย ๆ เดิน เพราะจะมีเสียงดัง เนื่องจากการขยับตัวของไผ่ แต่ก็เป็นการสอนให้คนไทยมีกิริยามารยาทนุ่มนวลไปโดยปริยาย
จะเห็นได้ว่า ไม้ไผ่ สามารถทำประโยชน์ได้หลากหลายมากตั้งแต่งานโครงสร้าง เช่น สร้างบ้าน ไปจนถึงของใช้ในบ้าน เช่น ตะกร้ากระเช้า ภาชนะใส่เครื่องใช้ในครัว อุปกรณ์ตกแต่งต่าง ๆ จนถึงงานละเอียด ๆ เช่น จักสาน เพราะเนื้อไผ่มีความเหนียวสามารถเหลาให้เล็กได้เกือบเท่าเส้นผมทีเดียว และนี้เองคือประโยชน์ของไผ่มีมากมายมหาศาลกันเลยทีเดียว ผมแนะนำว่าถ้าใครมีพื้นที่เหลือในบ้านท่านควรที่จะปลูกไว้ซักกอครับเพราะนอกจากเป็นอาหารและทำเครื่องใช้ไม้สอยได้แล้ว ไม้ไผ่เขายังจะสร้างออกซิเจนให้ท่านได้เป็นอย่างดี มีต้นไผ่กอเดียวในบ้าน บ้านท่านจะร่มเย็นขึ้นมากที่เดียวครับ ไม่เชื่อลองดูครับ
ปัจจุบันพบว่าการใช้ผลิตภัณฑ์จากไผ่มีน้อยลง เพราะมีผลิตภัณฑ์จากเทคโนโลยี่สมัยใหม่เข้ามาทดแทน ส่วนใหญ่ทำจากพลาสติกที่หาซื้อได้ง่าย ทดทาน แต่ข้อเสียคือย่อยสลายได้ยากกว่า และนี่นับเป็นเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะโลกร้อน ดังนั้นปัจจุบันจึงได้มีการส่งเสริมและพื้นฟู ให้คนหันกลับมาใช้วัสดุจากธรรมชาติ เช่น ไผ่ ซึ่งจะช่วยลดภาวะโลกร้อนได้อยางมาก เพราะจากงานวิจัยพบว่า ต้นไผ่เป็นต้นไม้ที่สร้าง O2 ได้มากที่สุดในโลก และยังเป็นการช่วยอนุรักษ์และพื้นฟูภูมิปัญญาท้องถิ่น ช่วยให้คนคืนถิ่นกลับมาทำงาน ณ บ้านเกิดได้อีกมาก ตามที่ได้กล่าวแล้วว่า ไผ่ เป็นไม้โตเร็ว สามารถนำมาประกอบอาหารได้ในขณะที่เป็นหน่อไม้ เมื่อโตขึ้นสามารถนำมาทำผลิตภัณฑ์ ใช้ในครัวเรือน และออกจำหน่ายได้ ชาวบ้านแถบชนบททั่วไป รวมถึงชาวอำเภอขุขันธ์ จังหวัดศรีสะเกษ ยังคงใช้ภาชนะสานจากไม้ไผ่อยู่ อาทิ กระบุง ตะกร้า กระด้ง เป็นต้น
ความนิยมในไม้ไผ่ลดน้อยลงสวนทางกับกระแสจากทางฝั่งตะวันตก ที่ผลิตภัณฑ์ที่ทำจากไม้ไผ่ กำลังได้รับความนิยมเป็นอย่างมากจากฝรั่งต่างชาติเพราะไม้ไผ่เมื่อได้รับการออกแบบอย่างดีจะมีทั้งเสน่ห์ และกลิ่นหอมของไม้ธรรมชาติทำให้น่าใช้น่าสะสม ดังนั้นตอนนี้แม้กระทั่งต่างประเทศเองก็กำลังปลูกเลี้ยงไผ่เป็นไม้เศรษฐกิจจำนวนมากแล้วทำไมคนไทยที่อยู่กับไผ่มาเกือบทั้งชีวิตจึงเพิกเฉยต่อมรดกและวัฒนธรรมท้องถิ่นของตัวเองได้เล่า
จะเห็นได้ว่า ไม้ไผ่ สามารถทำประโยชน์ได้หลากหลายมากตั้งแต่งานโครงสร้าง เช่น สร้างบ้าน ไปจนถึงของใช้ในบ้าน เช่น ตะกร้ากระเช้า ภาชนะใส่เครื่องใช้ในครัว อุปกรณ์ตกแต่งต่าง ๆ จนถึงงานละเอียด ๆ เช่น จักสาน เพราะเนื้อไผ่มีความเหนียวสามารถเหลาให้เล็กได้เกือบเท่าเส้นผมทีเดียว และนี้เองคือประโยชน์ของไผ่มีมากมายมหาศาลกันเลยทีเดียว ผมแนะนำว่าถ้าใครมีพื้นที่เหลือในบ้านท่านควรที่จะปลูกไว้ซักกอครับเพราะนอกจากเป็นอาหารและทำเครื่องใช้ไม้สอยได้แล้ว ไม้ไผ่เขายังจะสร้างออกซิเจนให้ท่านได้เป็นอย่างดี มีต้นไผ่กอเดียวในบ้าน บ้านท่านจะร่มเย็นขึ้นมากที่เดียวครับ ไม่เชื่อลองดูครับ
ปัจจุบันพบว่าการใช้ผลิตภัณฑ์จากไผ่มีน้อยลง เพราะมีผลิตภัณฑ์จากเทคโนโลยี่สมัยใหม่เข้ามาทดแทน ส่วนใหญ่ทำจากพลาสติกที่หาซื้อได้ง่าย ทดทาน แต่ข้อเสียคือย่อยสลายได้ยากกว่า และนี่นับเป็นเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะโลกร้อน ดังนั้นปัจจุบันจึงได้มีการส่งเสริมและพื้นฟู ให้คนหันกลับมาใช้วัสดุจากธรรมชาติ เช่น ไผ่ ซึ่งจะช่วยลดภาวะโลกร้อนได้อยางมาก เพราะจากงานวิจัยพบว่า ต้นไผ่เป็นต้นไม้ที่สร้าง O2 ได้มากที่สุดในโลก และยังเป็นการช่วยอนุรักษ์และพื้นฟูภูมิปัญญาท้องถิ่น ช่วยให้คนคืนถิ่นกลับมาทำงาน ณ บ้านเกิดได้อีกมาก ตามที่ได้กล่าวแล้วว่า ไผ่ เป็นไม้โตเร็ว สามารถนำมาประกอบอาหารได้ในขณะที่เป็นหน่อไม้ เมื่อโตขึ้นสามารถนำมาทำผลิตภัณฑ์ ใช้ในครัวเรือน และออกจำหน่ายได้ ชาวบ้านแถบชนบททั่วไป รวมถึงชาวอำเภอขุขันธ์ จังหวัดศรีสะเกษ ยังคงใช้ภาชนะสานจากไม้ไผ่อยู่ อาทิ กระบุง ตะกร้า กระด้ง เป็นต้น
ความนิยมในไม้ไผ่ลดน้อยลงสวนทางกับกระแสจากทางฝั่งตะวันตก ที่ผลิตภัณฑ์ที่ทำจากไม้ไผ่ กำลังได้รับความนิยมเป็นอย่างมากจากฝรั่งต่างชาติเพราะไม้ไผ่เมื่อได้รับการออกแบบอย่างดีจะมีทั้งเสน่ห์ และกลิ่นหอมของไม้ธรรมชาติทำให้น่าใช้น่าสะสม ดังนั้นตอนนี้แม้กระทั่งต่างประเทศเองก็กำลังปลูกเลี้ยงไผ่เป็นไม้เศรษฐกิจจำนวนมากแล้วทำไมคนไทยที่อยู่กับไผ่มาเกือบทั้งชีวิตจึงเพิกเฉยต่อมรดกและวัฒนธรรมท้องถิ่นของตัวเองได้เล่า
